Gdy dokuczają upały

Słoneczna pogoda może być powodem dodatkowych wymagań, jakim w takiej sytuacji muszą sprostać pracodawcy.

Zgodnie z art. 94 pkt 2a ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.) - dalej k.p. pracodawca jest obowiązany organizować pracę w sposób zapewniający zmniejszenie jej uciążliwości. Organizm człowieka najlepiej funkcjonuje w temperaturze ok. 17-20°C, w związku z tym przy temperaturach znacznie wyższych należy stworzyć takie warunki, by pracownik czuł się możliwie komfortowo.

Przepisy bhp określają precyzyjnie jedynie dolną granicę temperatur w pomieszczeniu pracy. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) - dalej r.b.h.p. w pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania), nie niższą jednak niż 14°C, chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają (np. praca w chłodniach). Natomiast w pomieszczeniach pracy, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna, i w pomieszczeniach biurowych, temperatura nie może być niższa niż 18°C (§ 30 r.b.h.p.).

Przepisy w sprawie maksymalnej temperatury w pomieszczeniu pracy ustalone zostały jedynie dla pracowników młodocianych - zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz. U. Nr 200, poz. 2047 z późn. zm.) nie mogą oni pracować w pomieszczeniach, w którym temperatura przekracza 30°C, a wilgotność względna powietrza przekracza 65%. W przypadku pozostałych pracowników można się posłużyć wskaźnikiem PMV (wskaźnik komfortu cieplnego) lub WBGT (wskaźnik określający mikroklimat gorący), choć ich zastosowanie wiąże się z pewnymi trudnościami.

W przypadku upałów przekroczenia norm temperaturowych wiążą się z warunkami atmosferycznymi i są okresowe. W związku z tym przy organizacji stanowiska pracy należałoby wykazać się przede wszystkim zdrowym rozsądkiem i w miarę możliwości wprowadzić pewne zmiany jak np. skrócenie czasu pracy, zastosowanie dłuższych przerw, czy rotację pracowników na stanowiskach pracy. Rola sprawnie działającej wentylacji, czy klimatyzacji jest również nie do przecenienia.

Obowiązkiem pracodawcy w przypadku pracy w upale jest bezpłatne dostarczenie pracownikom napojów - wymóg ten wynika z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60, poz. 279). Zgodnie z jego postanowieniami praca w warunkach podwyższonej temperatury powietrza to praca:

• wykonywana na otwartej przestrzeni, przy temperaturze ponad 25°C,
• wykonywana w pomieszczeniach zamkniętych, przy temperaturze ponad 28°C.

W związku z tym pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom pracującym w takich warunkach odpowiednie napoje. 

Pracownikom zatrudnionym stale lub okresowo w warunkach szczególnie uciążliwych (art. 232 k.p.) należy zapewnić oprócz wody inne napoje. W czasie pracy w wysokiej temperaturze pracownicy tracą z potem około 0,5-1,0 litra na godzinę, w zależności od wysiłku fizycznego. Pocenie powoduje utratę wody i soli mineralnych w organizmie, co może być przyczyną zaburzeń w gospodarce energetycznej. Wysoka temperatura otoczenia może spowodować omdlenie cieplne, kurcze, wyczerpanie i udar. Stąd też pracownicy powinni pić napoje często w małych porcjach. Ilość, rodzaj i temperatura tych napojów powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy i potrzeb fizjologicznych pracowników. Przyjmuje się, że w skład 1 l napoju powinno wchodzić 1 g soli, 1 g witaminy C oraz dodatki smakowe.